Một số loại thuốc có thể rất độc đối với người hoặc vật nuôi, ngay cả với lượng nhỏ. Trẻ em có nguy cơ đặc biệt cao bị ngộ độc thuốc.Cân nhắc các chiến lược kê đơn an toàn với thuốc đã biết có hại khi sử dụng không đúng cách. Nhắc nhở bệnh nhân giữ tất cả các loại thuốc ra khỏi tầm nhìn và tầm với của trẻ em và vật nuôi, ngoài ra không bao giờ chia sẻ thuốc kê đơn với người khác.
Các chất trong nhà, bao gồm thuốc, là nguyên nhân phổ biến gây ngộ độc ngoài ý muốn ở trẻ em và vật nuôi. Khoảng 20% các gia đình có trẻ em ở độ tuổi mẫu giáo bị ngộ độc mỗi năm. Tuy nhiên, mọi lứa tuổi đều có thể bị ngộ độc bởi các loại thuốc trong nhà.
Medsafe cũng đã nhận được báo cáo các trường hợp ngộ độc gây chết vật nuôi do Efudix (kem fluorouracil 5-FU) tại New Zealand và nước ngoài. Tờ thông tin sản phẩm của Efudix đã được cập nhật lưu ý an toàn cho vật nuôi.
Các yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ ngộ độc bao gồm loại thuốc, số lượng thuốc, đường phơi nhiễm, và các đặc điểm của người sử dụng như tuổi, cân nặng, tiền sử bệnh lý. Hầu hết các trường hợp phơi nhiễm không có hậu quả nghiêm trọng, tuy nhiên một số loại thuốc có thể gây ngộ độc nghiêm trọng hoặc tử vong ngay cả với lượng rất nhỏ.
Ngộ độc ở trẻ em
Hơn một nửa số cuộc gọi đến Trung tâm Chống độc Quốc gia New Zealand liên quan đến trẻ em dưới 5 tuổi và trẻ em từ 1 đến 3 tuổi là nhóm tuổi dễ bị ngộ độc nhất. Các báo cáo bao gồm cả ngộ độc hóa chất gia dụng và thuốc. Bảng 1 liệt kê một số loại thuốc được báo cáo phổ biến nhất cho Trung tâm Chống độc Quốc gia về ngộ độc ở trẻ em < 5 tuổi.
Bảng 1. Ví dụ về các loại thuốc được báo cáo phổ biến nhất trong ngộ độc ở trẻ em dưới 5 tuổi
Paracetamol | Thuốc chống viêm | Thuốc tuyến giáp |
Vitamin tổng hợp | Thuốc kháng histamin | Kháng sinh |
Thuốc tránh thai đường uống | Thuốc cảm lạnh và cúm |
Bảng 2. Ví dụ về các loại thuốc có thể gây ngộ độc nghiêm trọng ở trẻ em với lượng nhỏ
Nhóm thuốc | Ví dụ |
Thuốc chẹn kênh calci | Diltiazem, verapamil |
Opioid | Morphin, fentanyl |
Thuốc chống trầm cảm ba vòng | Amitriptylin, nortriptylin |
Dẫn chất sulfonylurea | Glipizid, gliclazid |
Thuốc điều trị gout | Colchicin |
Ngộ độc ở vật nuôi
Chuyển hóa của nhiều loại thuốc ở vật nuôi khác với người. Một số loại thuốc thường được sử dụng ở người có độc tính cao đối với vật nuôi, ví dụ thuốc chống viêm, paracetamol, thuốc cảm lạnh và cúm, thuốc kháng histamin, thuốc chống trầm cảm và vitamin. Thuốc bôi (như kem và thuốc mỡ) cũng có thể gây hại khi vật nuôi ăn phải, kể cả khi vật nuôi liếm thuốc dính trên da. Thuốc chứa 5-FU, calcipotriol hoặc minoxidil đặc biệt có hại, kể cả với một lượng nhỏ.
Khuyến cáo an toàn:
- Cân nhắc các chiến lược kê đơn an toàn với thuốc đã biết có hại khi sử dụng không đúng cách.
- Nhắc nhở bệnh nhân:
- Giữ tất cả các loại thuốc ra khỏi tầm nhìn và tầm với của trẻ em và vật nuôi.
- Không bao giờ chia sẻ thuốc kê đơn với người khác.
- Cất thuốc đi ngay sau khi sử dụng
- Bảo quản thuốc trong hộp đựng ban đầu và tách biệt với thực phẩm.
- Không tin tưởng quá nhiều vào nắp vặn chống trẻ em do trẻ em vẫn có thể tìm cách mở nắp.
- Ngoài ra, nhắc nhở bệnh nhân sử dụng thuốc bôi:
- Tránh để vật nuôi tiếp xúc hoặc liếm vị trí da dùng thuốc hoặc các vật dụng dính thuốc.
- Rửa tay kỹ sau khi sử dụng.
- Vứt bỏ hoặc làm sạch một cách an toàn bất kỳ vật dụng nào có thể chứa dư lượng thuốc (ví dụ: vải, dụng cụ bôi, quần áo).
Tài liệu tham khảo:
- https://www.medsafe.govt.nz/profs/PUArticles/March2024/Medicine-safety%20reminder-avoid-unintentional-poisoning-in-the-home.html
- http://canhgiacduoc.org.vn/CanhGiacDuoc/DiemTin/2525/Medsafe-an-toan-thuoc-tai-nha.htm